Paź królowej – Papilio machaon L. 1758

Leżąc beztrosko na cudownie pachnącej kwiatami łące, nie sposób nie zachwycić się majestatycznym lotem jednego z najpiękniejszych motyli naszego kraju, czyli pazia królowej. Motyl ten osiąga rozpiętość skrzydeł nawet 8 cm i czasem, gdy nagle podrywa się do lotu, z daleka może się wydawać, że to niewielki ptaszek, który przestraszony zrywa się do ucieczki. Jego skrzydła są tak duże, że potrafi doskonale szybować, jedynie co jakiś czas nimi poruszając. Dzięki temu nawet w locie możemy poznać z jakim gatunkiem mamy do czynienia. Jest kontrastowo żółto-czarno ubarwiony, a w kątach tylnych skrzydeł ma czerwone plamy oraz charakterystyczny ogonek.

Paź królowej (Papilio machaon L.) należy do gatunków kosmopolitycznych, co oznacza, że jego zasięg występowania obejmuje cały świat. Dlatego też populacje z różnych kontynentów mogą nieznacznie różnić się od siebie. W naszym kraju jest pospolity. Kiedyś był bardzo liczny, jednak potem na skutek zmian w krajobrazie spowodowanych przez rolnictwo stał się zagrożony wyginięciem. Obecnie jego populacja znowu jest coraz liczniejsza.

Długie lata był na liście gatunków prawnie chronionych. Związany jest z krajobrazem rolnictwa ekstensywnego. Gąsienice żerują na niektórych gatunkach roślin z rodziny baldaszkowatych (Umbelliferae), najczęście na: marchwi, koprze, goryszy pagórkowej, biedrzeńcu mniejszym, pietruszcze, kminku. Dorosłe motyle spotkac można na nasłonecznionych stokach, łakach, polanach, polach i ogrodach.

Gąsienice są równie kontrastowo ubarwione jak postacie dorosłe – ich całe ciało pokrywają na przemian zielone i czarne pasy, które dodatkowo poprzecinane są pomarańczowymi plamami.

Osobniki dojrzałe latają bardzo krótko, bo zaledwie kilka tygodni. Występują dwa pokolenia w ciągu roku. Lot pierwszego przypada od maja do połowy czerwca, drugiego natomiast od lipca do połowy sierpnia, a w niektórych latach wystepuja aż do wrzesnia. Na południu Europy występuje jeszcze trzecie pokolenie (wrzesień-październik).

Motyle obu pokoleń nieznacznie różnią się od siebie – te z drugiego pokolenia są nieco większe i mają intensywniejszą barwę. Jako, że okres życia imagines jest taki krótki, motyle te prawie nie pobierają pokarmu. W zupełności zadowalają się rosą i niewielkimi ilościami nektaru. Czasami można je również zobaczyć na solniskach lub odchodach, z których pobierają związki azotowe i sole mineralne.

Paź królowej wystepuje w Europie, połnocnej Afryce, strefie umiarkowanej w Azji aż po Himalaje i Japomnię, w Ameryce Północnej. W Polsce nie występuje jedynie w wysokich górach. W wielu krajach Europy - na skutek zmian krajobrazu, wynikającego ze zmian w rolnictwie - gatunek ten zanika i jest bardzo rzadki. Dużym zagrożeniem dla pazia królowej jest zaorywanie pastwisk i chemizacja rolnictwa.

Na świecie występuje ponad 700 gatunków motyli z rodziny paziowatych (Papilionidae), większość w regionach strefy subtropikalnej. W Europie żyje 10 gatunków, a w Polsce 5. Gatunki z rejonów tropikalnych są większe i bardziej kolorowo ubarwione

Bibliografia



Autor opisu: Marcin Krejckant, St.Czachorowski