Kormoran czarny (Phalacrocorax carbo)

Występujący w Polsce kormoran czarny jest jednym z największych kormoranów. Głowę ma małą i wydłużoną, z zakrzywionym na końcu dziobem, ciało smukłe, nogi z rozpiętą między czterema palcami błoną pławną. Jego ubarwienie jest czarne, z granatowym połyskiem na piersi. Samice i samce różnią się niuansami w ubarwieniu, są to jednak drobiazgi bardzo trudne do zaobserwowania.

Kormorany to bardzo sprawne i wszechstronnie przystosowane ptaki wodne. Potrafią wytrwale latać, doskonale pływają i nurkują oraz świetnie poruszają się po drzewach. Trudno byłoby znaleźć na naszych wodach innego ptaka, który rozwinąłby tak szeroki wachlarz umiejętności. Jedynie na ziemi poruszają się niezdarnie, ale umiejętność ta nie jest im potrzebna. Ponieważ skrzydła kormorana moczą się podczas nurkowania, często na wystających z wody przedmiotach zobaczyć można kormorany suszące pióra w charakterystycznej postawie z rozpostartymi skrzydłami.

Pożywieniem kormoranów są ryby, w łowieniu których są mistrzami. Ponieważ jednak ryby poławia także człowiek, musiało to w końcu sprowadzić na kormorany kłopoty. Mniej więcej od połowy ubiegłego wieku nastąpił gwałtowny wzrost populacji tych ptaków. Wiązało się to prawdopodobnie z eutrofizacją wód i wzrostem liczebności ryb stanowiących pokarm kormoranów. Ponieważ jednak rybacy traktują kormorany jako groźnych konkurentów, narastała także eksterminacja tych ptaków. Tendencja wzrostowa ich populacji została zahamowana, jednak gdy trend szybkiego wzrostu liczebności kormoranów powrócił, wróciły także konflikty na linii kormorany – rybacy. Konkurencja ptaków i ludzi nie jest jednak wcale taka oczywista i silna jak mogłoby się wydawać. Kormorany w większości odżywiają się rybami o niewielkim znaczeniu gospodarczym (niewymiarowe płocie, okonie, krąpie, jazgarze). Poza tym zasada nieaddytywności czynników wskazuje, że wyeliminowanie drapieżnika wcale nie musi wpływać na wzrost populacji ofiar, bowiem drapieżnik zdobywa z reguły osobniki najsłabsze, które i tak przegrywają konkurencję i giną w wyniku chorób lub niesprzyjających warunków środowiska.

Inną wzbudzającą gorące dyskusje cechą kormoranów jest kolonijne gniazdowanie. Kormorany zakładają kolonie liczące nawet kilkaset gniazd. Na morskich brzegach kolonie zakładane są na skałach i klifach, natomiast w naszym regionie kormorany budują gniazda na szczytach drzew, przy czym zawsze wybierają najwyższe. Bardzo często kormorany gniazdują wspólnie z czaplami. Duża ilość ptaków, która produkuje dużą ilość silnie stężonych odchodów powoduje obumieranie drzew i roślinności a w końcu prowadzi do zatrucia gleby. Kormorany są przy tym silnie przywiązane do miejsc lęgowych. Wraz z obumieraniem drzew przenoszą się kolejno na coraz niższe. Wpływ tych ptaków na wybrane do gniazdowania miejsce trwa więc długo. Zdarza się, że kormorany zakładają gniazda na pomnikach przyrody, a my mamy dylemat – chronić drzewo czy ptaki?