Jarząbek (Tetrastes bonasia)

Ptak nieco większy od kuropatwy, upstrzony białymi, szarymi i brązowymi plamami. Charakterystyczną cechą w jego sylwetce jest szary ogon z biało-czarnym pasem na końcu. Samiec ubarwiony jest bardziej kontrastowo niż samica, posiada na głowie dłuższy czubek i czarne podgardle. Jarząbki mają bardzo bogate upierzenie, które jest przystosowaniem do trudnych warunków klimatycznych.

Jarząbki to ptaki tajemnicze i mało znane. Prowadzą skryty tryb życia w rozległych, spokojnych lasach z gęstym podszytem. Głównie chodzą i biegają po ziemi, gdy wzlatują na gałęzie drzew, ich skrzydła wydają charakterystyczny furkot, tzw. burknięcie. Na rewiry wybierają urozmaicone obszary, w których znajdą tereny podmokłe, piaszczyste, kryjówki i różnorodną roślinność zapewniającą pożywienie. Pożywienie jarząbków jest bardzo urozmaicone – dżdżownice, mięczaki, owady, części ziół, owoce buka, dębu, jarzębiny, jałowców i runa leśnego, a także pąki drzew.

W Polsce występują głównie na południu, w górach oraz w północno-wschodniej Polsce, od Puszczy Augustowskiej po Puszczę Białowieską. W innych częściach kraju spotykane są sporadycznie.

Jarząbki są monogamistami, co w rzędzie grzebiących jest cechą wyjątkową. Toki odbywają późną jesienią i zimę ptaki spędzają w parach. Ponieważ w tym czasie wiele z nich ginie, wiosną odbywają się kolejne toki. Tokujące ptaki można sprowokować do odezwania się lub zwabić używając specjalnie skonstruowanych wabików. Po okresie toków, para jarząbków wspólnie żeruje, broni gniazda i wyprowadza młode.

Podobnie jak w przypadku głuszców i cietrzewi, również jarząbki odczuwają zmiany siedliskowe zachodzące w lasach. Prowadzone wycinki, narastająca presja ze strony ludzi i drapieżników sprawia, że jarząbki są coraz rzadsze i zniknęły z bardzo wielu terenów naszego kraju.