Pijawka lekarska (Hirudo medicinalis)

Gatunek chroniony, pięknie ubarwiona, duża pijawka. Grzbiet ciemnozielony z sześcioma czerwono żółtymi lub brązowymi, podłużnymi pasami z czarnymi plamkami. Spodnia (brzuszna) strona ciała żółto-zielonawa z plamkami. Długość ciała dorosłych pijawek lekarskich dochodzi do 15 cm i 1-1,5 cm szerokości. Stosowana w medycynie ludowej a współcześnie wykorzystywana także w medycynie konwencjonalnej (hirudoterapia).

Młode pijawki zjadają drobne bezkręgowce, później pasożytują na rybach i płazach, dorosłe odżywiają się krwią stałocieplnych kręgowców: bydła, koni i człowieka. Na te pierwsza czeka u wodopoju, na człowieka gdy przyjdzie się wykąpać lub łowić ryby. Żyje w nagrzanych, płytkich zbiornikach o mulistym dnie. Spotykana w gliniakach, starorzeczach czy wiejskich stawach. Preferuje małe jeziorka torfowiskowe. Występuje nawet w dwu zbiornikach w Olsztynie. Pijawka rozcina skórę swoimi ostrymi szczękami i w trakcie ssania wydziela hirudinę (substancja białkowa) przeciwdziałająca krzepnięciu krwi oraz histaminę (powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i lepsze krążenie). Ponieważ pijawka wydziela także czynnik znieczulający, nie czujemy ugryzienia i wysysania krwi. Dopiero pod koniec można poczuć lekkie swędzenie. Z ranki krew się sączy jeszcze po dopadnięciu pijawki. W jelicie posiada uchyłki, w których magazynuje wyssaną krew. Dorosła pijawka po najedzeniu się może żyć nawet do 25 miesięcy bez pobierania pokarmu. Kokony z jajami składa w wilgotnej ziemi.

W Polsce występuje w warunkach naturalnych tylko pijawka lekarska Hirudo medicinalis. Jednakże w hodowlach do hirudoterapii wykorzystuje się w kraju także Hirudo orientalis, która czasami wypuszczana jest do środowiska. Pijawki lekarskie w medycynie stosowane były już w starożytności w Indiach i Chinach. W Polsce największe wykorzystanie pijawek w medycynie odnotowano w XIX w. Obecnie ponownie wraca zainteresowanie medycznym wykorzystaniem pijawki lekarskiej.

Bibliografia



Autor opisu: St.Czachorowski