Dzierlatka (Galerida cristata)

Niewielki szary ptak z rodziny skowronkowatych (Alaudidae), z charakterystycznym, sterczącym  czubkiem na głowie. Często imituje głosy innych ptaków, nawołuje melodyjnie swymi fletowymi gwizdami. W razie niebezpieczeństwa często ucieka pieszo. W Polsce objęta ścisłą ochroną gatunkową.

Dzierlatka zwana również śmieciuszką lub pośmieciuszką jest bardziej krępa od skowronka. Długość ciała 17-19 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 34 cm, masa ciała zaś ok. 45 g.. Na głowie szczeciniasty czubek, pierś wydatna, masywnie zbudowany dziób. Obie płci są umaszczone jednakowo, szarobrązowo z kreskowanym na czarno grzbietem. Wokół oczu kremowa obrączka przypominająca okulary. Młode osobniki mają nieco krótszy czubek.
Zasiedla słabo porośnięte, otwarte tereny. W miastach często spotykana wśród blokowisk z dużymi trawnikami, na obszarach przemysłowych, nasypach kolejowych, a także wysypiskach śmieci. Początkowo zamieszkiwała półpustynie i tereny stepowe, dziś jednak dostosowała się do terenów zurbanizowanych.  Występuje nielicznie na terenie całego kraju, w górach do wysokości 600 m n.p.m.  Częściej notowana w dużych miastach, jak Poznań i Warszawa, w większą liczebność populacji stwierdzono na zachodzie i w środkowej części kraju.
Śmieciuszka jest gatunkiem osiadłym, zimuje w miejscu odbywania lęgów wraz z partnerem, pary są monogamiczne.  Samica buduje gniazdo naziemne ze źdźbeł traw w wygrzebanym przez siebie dołku. Od kwietnia do lipca samica składa 3-5 jasnoszaro nakrapianych jaj, które samodzielnie wysiaduje przez następnych 12-13 dni. Młode są gniazdownikami, opuszczają gniazdo po upływie 10 dni, ale wciąż nie potrafią latać. Dopiero w 20 dniu życia posiadają umiejętność lotu.
Pożywieniem dzierlatki są nasiona traw i innych roślin zielonych, a także owady naziemne jak chrząszcze czy pająki. Swojego pokarmu szukają tylko na ziemi. Ptak ten dobrze przystosował się do zurbanizowanego środowiska, potrafi szukać resztek pokarmu nawet między nogami ludzi w dużych sklepach. Dzierlatki cechuje również piękny fletowy gwizd. Samiec często śpiewa niezwykle czysto, często imituje głosy innych ptaków, a nawet człowieka.

Bibliografia



Autor opisu: Katarzyna Zwirska