Opis przyrodniczy
Toniak co nie tonie (Acilius sulcatus)
Toniak jest średniej wielkości, ciemnozielono ubarwionym przedstawicielem wodnych drapieżców z rodziny pływakowatych (owady, chrząszcze) . Jest bardzo aktywnym pływakiem, dlatego łatwo go zauważyć, jak poszukuje swoich ofiar.
Toniak, toniak żeberkowany (Acilius sulcatus L.) - chrząszcz wielkości 15-18 mm, należący do licznej rodziny pływakowatych (Dytiscidae) – chrząszczy drapieżnych. Występuje dymorfizm płciowy – samice mają żeberkowane pokrywy skrzydłowe, samce natomiast mają gładkie pokrywy, wierzch i spód ciała z gęstymi kropkami. Krawędzie czterech pierwszych członów stóp tylnej pary odnóży są porośnięte długimi, złotawo-żółtymi szczecinkami. U samców występują na przednich odnóżach tarczowate rozszerzenia, którymi przytrzymuje się samicy w czasie kopulacji. Larwy i dorosłe oddychają powietrzem atmosferycznym, dlatego co jakiś czas muszą się wynurzać, aby zaczerpnąć powietrza.
Samica, po zapłodnieniu, wychodzi z wody i składa jaja w małych pakietach, umieszczając je na wilgotnym spodzie kawałków drewna. Larwy mają charakterystyczną, wąską głowę z krótkimi, sztyletowatymi żuwaczkami. Na odnóżach mają szczecinki pływne. Przepoczwarczenie odbywa się w środowisku lądowym.
Toniaki występują w małych stawach, zbiornikach naturalnych, niektórych rowach. Okresowo dorosłe chrząszcze mogą pojawiać się także w zbiornikach okresowych czy nawet kałużach. Tak jak i inne pływakowate są drapieżnikami. Żywią się larwami komarów, kijankami a nawet narybkiem. Dorosłe chrząszcze rozdrabniają zdobycz przed zjedzeniem, larwy natomiast wysysają swoje ofiary. Larwy są bardzo aktywne, prawie cały czas pływają w poszukiwaniu pokarmu. Zatrzymują się blisko wypatrzonej ofiary i nagłym wyrzutem ciała chwytają swoją ofiarę.
Występuje w całym kraju. Toniak żeberkowany występuje w Europie, na Zakaukaziu, Syberii i północnej Afryce.
Bibliografia
Bellmann Heiko „Owady. Dodatkowo: najważniejsze pajęczaki”. Wyd. Multico, Warszawa 1999.
Engelhardt W., Jurging P., Pfadenhauer J., Rehfeld K., 1998. Przewodnik- flora I fauna wód śródlądowych. Multico, Warszawa.
Gerstmeier R., Chrząszcze – rozpoznawanie i ochrona. Wyd. MULTICO.
Sandner Henryk, 1989. Owady. PWN, Warszawa.
Winkler J. R., Severa F., 1977. Mały atlas chrząszczy. Wyd. drugie, PWRiL, Warszawa.
Zahradnik Jiri, 1996. Przewodnik – owady. Multico, Warszawa.
Autor opisu: St.Czachorowski