Ochrona przyrody

Zwierzęta

Rośliny

Grzyby

Hydrografia

Pozostałe

Turystyka

Polecamy

Opis przyrodniczy

Szerszeń (Vespa crabo)



Szerszeń (Vespa crabo L.) należy do rodziny osowatych (Vespidae) i jest największą polską osą i jedną z największych w Środkowej Europie. Jest osą społeczną, budującą duże gniazda z plastrami. Ze względu na bolesne użądlenia wzbudza w ludziach duży respekt. Szerszenie są agresywne w obronie swojego gniazda.



Szerszenie osiągają długość od 18 do 40 mm. Tułów czarno-czerwonawy, odwłok czarno-czerwonawo-żółty (pasiasty). Nadustek jest jednolicie żółty.

Występuje w lasach liściastych i ogrodach. Swoje gniazda zakłada w dziuplach drzew. Gniazda osiągają wielkość nawet do pół metra. Z braku drzew dziuplastych szerszenie zakładaj swoje gniazda także w na strychach, pod zadaszeniami, w blokach mieszkalnych, przedostając się do styropianowej izolacji.

Tak jak i inne osy społeczne szerszenie zakładają gniazda w ciepłej porze roku.

Gniazdo składa się z kilku warstw plastrów (5-8, a nawet 12), z komórkami otwartymi ku dołowi (tak jak u innych os społecznych). Całość otoczona jest osłonką. Plastry i osłonki zbudowane są z masy przypominającej papier. U dołu znajduje się szeroki otwór wejściowy

Wiosna młoda samica (królowa), która przezimowała, zakłada gniazdo. Żuwaczkami zdrapuje spróchniałe drewno i przeżuwa, mieszając ze ślina. Z takiej papki buduje w miejscu osłoniętym i zaciemnionym  małe gniazdo, złożone zaledwie s kilku komórek. Składa tam jaja i opiekuje się rosnącymi larwami. Najpierw rozwijają się bardzo małe samice uwstecznionymi narządami połciowymi – robotnice. Pojawiają się one po upływie ok. 5-7 tygodni od założenia gniazda. To one przejmują opiekę nad gniazdem i rozrastającą się kolonią. W gnieździe średniej wielkości może znajdować się do 5 tys. komórek łącznie.  Samica (królowa) zajmuje się w tym czasie wyłącznie składaniem jaj. Pod koniec sezonu wegetacyjnego gniazdo osiąga swoja maksymalna wielkość – nawet do 40-50 cm wysokości – a całość kolonii liczyć może nawet do 1000 osobników. Pod koniec lata w gnieździe pojawiają się samce i samice nie uczestniczące w rozbudowywaniu gniazda. Jesienią stara królowa ginie, a razem z nią robotnice i samce. Zimują tylko młode, zapłodnione samice.

Szerszenie są drapieżne. Swoje larwy karmią upolowanymi owadami – czasami atakują pszczoły miodne. Dlatego przez pszczelarzy szerszenie uważane są za szkodniki. Dorosłe posilają się także owocami.

Szerszenie stają się agresywne, gdy zbliżyć się do ich gniazda bliżej niż 2 m. Użądlenie jest boleśniejsze niż użądlenie innych os.



Gatunek występuje w całym kraju, ale lokalnie może być rzadki. Zasiedla Europę, palearktyczna część Azji, północną Afrykę i Amerykę Północną.



Bibliografia
  • Bellmann Heiko „Owady. Dodatkowo: najważniejsze pajęczaki”. Wyd. Multico, Warszawa 1999.
  • Brtek L. i inni, 1983. Świat zwierząt. PWRiL, Warszawa.
  • Zahradnik Jiri, 1996. Przewodnik – owady. Multico,  Warszawa.



Autor opisu: St.Czachorowski












   


O nas...



Partnerzy