Daniel (Dama dama)

Daniel jest ssakiem należącym do rodziny jeleniowatych. Jest najpopularniejszym zwierzęciem parkowym w Europie, wyglądem  i sposobem życia przypomina jelenia szlachetnego.

Daniel pochodzi z Azji Mniejszej, jednak już w starożytności został zaklimatyzowany w Europie i północnej Afryce. Obecnie szeroko rozpowszechniony od północnej Sahary aż po południową Szwecję i Norwegię. W Polsce daniel silnie zasiedla Wielkopolskę, Kujawy, Pomorze, Górny i Dolny Śląsk, Roztocze oraz Warmię i Mazury. W większej części swego obecnego zasięgu został sztucznie wprowadzony i rozmnożony.

Trybem życia i środowiskiem występowania daniel przypomina jelenia szlachetnego. Preferuje jednak tereny nizinne, szczególnie prześwietlone lasy liściaste przylegające do pól uprawnych. Jest mniej wymagający jeżeli chodzi o wodę, więc lepiej od jelenia czuje się w suchych drzewostanach sosnowych. Pod względem pokarmu jest mniej wymagający niż jeleń, ale jego dieta jest zbliżona do diety jelenia. Spałuje on drzewa, ale nie wszędzie gdzie występuje, nie zrywa też kory dużymi płatami, lecz ogryza pnie skośnie ustawiając głowę. Bazuje głównie na trawach, ziołach i roślinach uprawnych.

Zwierzę to, o długości ciała 124- 141 cm, długości ogona 16-19 cm, wysokości w kłębie 90cm, wysokości grzbietu 96cm, osiąga ciężar 60 - 80 kg, wyjątkowo 100kg. Samica (łania) jest mniejsza i waży 30 – 50 kg. Daniel, w przeciwieństwie do innych jeleniowatych, ma boki i grzbiet przez całe życie pokryte białymi cętkami. W lecie tło jego grzbietu jest rude, natomiast w zimie szare. Wzdłuż grzbietu ciągnie się ciemna smuga. Strona brzuszna wyraźnie odcina się białą barwą od reszty ciała. Ogon jest dwubarwny – z wierzchu czarny, a od spodu biały. Można również spotkać okazy albinotyczne. Oczy ma duże z wyraźnymi rowkami łzowymi. Zwykle brak kłów w szczęce. Poroże występuje tylko u samca (byka) i jest co roku zrzucane. Dochodzi ono do 7kg, złożone jest z łopatowato rozszerzających się ku górze tyk, z oczniakiem i opieraniem na przedzie i odnogami w tylnej części łopaty. Jest ono zbudowane z substancji kostnej, wyrasta z kostnych możdżeni i podczas wzrostu jest pokryte cienką skórką (scypułem), która po wyrośnięciu i stwardnieniu poroża usycha i zostaje zdzierana przez samce za pomocą tarcia i uderzeń o drzewa i krzewy.

Zręcznością, szybkością i siłą skoku daniel ustępuje jeleniowi. Podczas ucieczki odbijają się jednocześnie czterema kończynami, podnosząc przy tym wysoko ogon. Daniel potrafi przeskakiwać przeszkody wysokości 2 metrów, pływa dobrze, ale nie tarza się w błocie. Zawsze kładzie się na podwiniętych czterech nogach, nigdy nie odpoczywa leżąc na boku. Ma wyostrzone zmysły, słuchem i węchem dorównuje jeleniowi, wzrok ma lepszy, gdyż potrafi odróżnić od tła nieruchomo stojącego człowieka. Daniele wydają zmienne głosy. Ostrzegawczy to głuche szczekanie, łania wabi młode cichym beczeniem, młode piszczą.

Daniel nie wykazuje specjalnego przywiązania do określonego terenu. Pasie się w coraz to innych miejscach i często zmienia szlaki swoich wędrówek w poszukiwaniu pokarmu. W odróżnieniu od jelenia, daniel tworzy większe gromady, tzw. chmary, które składają się albo wyłącznie ze starych samców, albo z samic z młodymi. Okres godowy daniela (bekowisko) rozpoczyna się najczęściej po rykowisku jelenia (listopad- grudzień). Oddzielnie żyjące samce dołączają do chmar złożonych z samic i młodych samców i wyganiają z nich wszystkie młode byki, które są teraz zmuszone do tworzenia odrębnych gromad.  Ciąża daniela trwa 230 dni, w czerwcu lub na początku lipca samica oddziela się od chmary i w ustronnym miejscu rodzi jedno, nierzadko 2, wyjątkowo 3 cielęta, które karmi mlekiem aż do okresu następnej rui. Matka zaciekle broni swych dzieci przed ewentualnymi napastnikami. W razie ataku drapieżnika ucieka daleko od gniazda, wymyślnie klucząc po lesie, przez co odprowadza napastnika od bezbronnych młodych. Dojrzałość płciową samice osiągają w trzecim roku życia. Daniele żyją 20-25 lat, a nawet 30 lat.

Bibliografia



Autor opisu: Katarzyna Zwirska