Kaczka krzyżówka (Anas platyrhynchos)

Krzyżówki to jedne z naszych największych kaczek, z charakterystycznym niebieskim lusterkiem na skrzydłach. Samiec w ubarwieniu godowych to chyba najpowszechniej rozpoznawany ptak – zielono ubarwiona głowa, biały pierścień na szyi, orzechowa pierś i cztery zawadiacko zadarte piórka na ogonie sprawiają, że trudno go nie zauważyć. Ubarwienie to samce prezentują nam, a właściwie samicom, od października do czerwca. Poszukiwanie tak ubarwionych krzyżówek w czasie wakacji to próżny trud. W tym czasie samce ubarwione są podobnie do samic, które przez cały rok są raczej mało efektowne – w ich ubarwieniu dominuje brąz i czarne nakrapianie.

Kaczki te gniazdują na lądzie, przy czym mogą być to bardzo różne miejsca: powierzchnia ziemi, nory, dziuple, załomy budynków czy sterty kamieni. Samica składa jaja od marca do lipca, a następnie, po wykluciu, opiekuje się młodymi. Wśród krzyżówek powszechnie zdarzają się mieszańce międzygatunkowe z ponad 20 gatunkami kaczek. Jak podaje Kruszewicz, samce krzyżówek chętnie gwałcą kaczki, które znajdą w swoim pobliżu, nawet jeżeli nie są to przedstawicielki ich gatunku.

Krzyżówki zasiedlają bardzo różnorodne zbiorniki wodne, najchętniej takie, które oferują bogatą strefę szuwarów. Ptaki te bardzo licznie zasiedlają miasta, dzięki czemu zna je chyba każdy a ich charakterystyczny, kojarzący się ze śmiechem, głos budzi sympatię mieszczan.

Kaczki krzyżówki są ptakami godnymi podziwu. Są to zwierzęta niezwykle elastyczne i łatwo przystosowujące się do nowych warunków. Owa plastyczność ekologiczna sprawia, że krzyżowki dobrze dają sobie radę w bardzo różnorodnych środowiskach, także silnie zmienionych przez człowieka i jest to gatunek, który zwiększa liczebność. Ptaki te szybko się uczą i potrafią dostosować swoje zachowanie do warunków otoczenia – inaczej na przykład zachowują się w mieście, inaczej w środowisku naturalnym.

Zaobserwowanie krzyżówek nie nastręcza najmniejszego problemu. Występują powszechnie w miastach, które wykorzystują jako miejsce zimowania i żerowania w trudnych okresach. Nikogo nie dziwią już krzyżówki spacerujące po chodnikach i trawnikach osiedli a całe stada tych ptaków oczekują zimą na karmiących je ludzi i jedzą praktycznie z ręki. Pamiętajmy jednak o tym, że najlepszym dla nich pokarmem nie jest wcale pieczywo, lecz kasza, płatki owsiane lub tarta marchew.