Ochrona przyrody

Zwierzęta

Rośliny

Grzyby

Hydrografia

Pozostałe

Turystyka

Polecamy

Opis przyrodniczy

Dzik (Sus scrofa)



Dzik jest największym przedstawicielem  rodziny świniowatych, z wyraźnie zaznaczonym dymorfizmem płciowym.  Zasiedla największy obszar spośród wszystkich gatunków tej rodziny. Są przodkami świni domowej, będącej produktem tysięcy lat selekcji hodowlanej. Zamieszkują praktycznie całą zachodnią i centralną część Europy.

W ciągu XX wieku zasięg geograficzny gatunku znacznie się rozszerzył, na terenie Azji dziki zasiedliły nawet rozległe obszary tajgi. Także w Europie liczebność tych zwierząt znacznie wzrosła, w związku z rozwojem upraw przez człowieka i zmianą struktury upraw (więcej pszenicy i kukurydzy). W Polsce także obserwuje się zjawisko wzrostu liczebności dzików. W początku XX wieku dziki występowały tylko wyspowo. Obecnie dziki występują na obszarze całej Polski. Najwyższa liczebność dzików jest w zachodniej i północnej części Polski.

Dziki zamieszkują bardzo różne siedliska od żyznych lasów liściastych, przez monokultury iglaste, moczary i bagna, po lasostepy, krzewiaste suchorośla i zakrzewione słone bagna. W Europie typowym siedliskiem dzika są lasy o urozmaiconym składzie gatunkowym, zapewniające mu zasobną bazę żerową w ciągu całego roku. Dziki szybko przystosowały się do zmian środowiskowych następujących w wyniku działalności człowieka. Dzik jest zwierzęciem wszystkożernym, a skład jego pożywienia zmienia się niezwykle dynamicznie w różnych częściach areału geograficznego. Generalnie podstawę żywienia dzików stanowi pokarm roślinny.

Dzik jest największym przedstawicielem rodziny świniowatych- masa ciała dorosłych osobników może dochodzić nawet do 350kg, ale w ramach areału geograficznego gatunku zmienność wymiarów i masy ciała jest bardzo duża. Dymorfizm płciowy jest wyraźnie zaznaczony, samce są większe od samic. W Polsce długość ciała dorosłych zwierząt wynosi 90- 180 cm, ogona około 30cm, a wysokość w kłębie 55-110cm. Masa ciała dorosłych samców wynosi 122 kg, samic 100kg.

Dzik jest zwierzęciem o bardzo masywnym i krępym ciele. Okrywa włosowa dzika składa się z włosów ościstych i wełnistych. Umaszczenie ciała dzików jest dość zmienne i zależy od lokalizacji, pory roku, wieku i płci osobnika. W zimie dorosłe osobniki mają futro ciemnobrunatne. Jaśniejsze są zwykle policzki, podgardle, podbrzusze i boki ciała. W okresie letnim ubarwienie ciała jest jaśniejsze, srebrzyście zabarwione. Zdarzają się też osobniki o sierści biało kremowej z czarnymi plamami. Osobniki młodociane mają rdzawobrunatne ubarwienie wierzchu ciała, a wzdłuż grzbietu i boków przebiegają ostro zaznaczone żółtawe pasy oraz plamy. Samce posiadają długie, wystające na zewnątrz i ku górze bezkorzeniowe kły rosnące praktycznie przez całe życie, u samic kły są znacznie krótsze.

Struktura socjalna populacji dzika oparta jest na grupach rodzinnych składających się z samicy z potomstwem. Zwykle do takich grup dołącza pewna ilość osobników męskich. Liczebność grup wynosi do 20 osobników, ale rekordowa liczebność to nawet 50 osobników. Dziki wykazują nocną aktywność dobową. Węch jest najdoskonalszym zmysłem tych zwierząt, natomiast najsłabiej ze zmysłów rozwinięty jest wzrok.

Okres rui przypada na późną jesień, ale jest bardzo rozciągnięty w czasie. W Polsce początek rui następuje już w drugiej połowie października, a jej największe nasilenie przypada na okres od początku listopada do połowy grudnia. Dziki są poligamiczne. Długość ciąży wynosi średnio 115 dni, a w zależności od terminu rui młode rodzą się już na początku stycznia, większość jednak w marcu i kwietniu. Wielkość miotu wynosi zwykle 4-8 młodych, chociaż stwierdzano nawet do 12 młodych.

Głównymi czynnikami śmiertelności dzików jest działalność człowieka, głównie pozyskanie łowieckie, a w mniejszym stopniu kolizje na szlakach komunikacyjnych. Zwierzęta te cechują się wysoką śmiertelnością naturalną, w pierwszych miesiącach życia ginie nawet do kilkudziesięciu procent warchlaków.




Dzik jest zwierzęciem występującym w wielu dziełach historycznych i religijnych. W heraldyce dzik był symbolem rycerstwa, walki do ostatniego tchu, wolności, brutalności.

Bibliografia

1)    Okarma H., Tomek A. 2008 Łowiectwo. Wydawnictwo Edukacyjno- Naukowe H2O, Kraków: 205-209.

2)    Amann G.: Ssaki i zwierzęta zmiennocieplne. Wyd. MULTICO, Warszawa 1994

3)    Serafiński W., Wielgus – Serafińska E. : Ssaki. Wyd. PWN, Warszawa 1988





Autor opisu: Katarzyna Zwirska












   


O nas...



Partnerzy