Ochrona przyrody

Zwierzęta

Rośliny

Grzyby

Hydrografia

Pozostałe

Turystyka

Polecamy

Opis przyrodniczy

Sarna europejska (Capreolus capreolus)



Sarna jest najmniejszym przedstawicielem rodziny jeleniowatych w Europie.  Posiada wysmukłe i zgrabne ciało o charakterystycznym rdzawo-rudym ubarwieniu sierści oraz krótki ogonek. Sarny są roślinożercami popularnie spotykanymi w lasach całej Europy.

Sarna europejska zamieszkuje praktycznie całą Europę za wyjątkiem Irlandii, Islandii, Korsyki, Sardynii, Sycylii, Cypru i mniejszych wysp śródziemnomorskich. Na przełomie XIX i XX wieku obszar występowania sarny ogromnie się zmniejszył z powodu wpływu człowieka. W Polsce sarna występuje na obszarze całego kraju, chociaż jej zagęszczenie nie jest jednakowe w różnych regionach kraju- najwyższe jest w zachodniej części Polski. Według inwentaryzacji łowieckiej, liczebność sarny w naszym kraju wynosi ponad 700 000 osobników.


Sarny zamieszkują praktycznie wszystkie siedliska w ramach swojego areału geograficznego. W Europie występują we wszystkich typach lasów, obszarach pokrytych roślinnością krzewiastą, torfowiskach i bagnach. Sarna bytuje również w większości w większości siedlisk stworzonych przez człowieka, jak plantacje leśne, tereny polno- leśne itp. Sarna jest roślinożernym generalistą pokarmowym, a o składzie jej pokarmu w różnych środowiskach i sezonach decyduje istniejąca baza żerowa.


Sarny posiadają szeroką gamę sposobów komunikacji międzyosobniczej. Podstawowe znaczenie mają sygnały zapachowe w formie substancji chemicznych wydzielanych m.in. przez gruczoły szczoteczkowate umiejscowione na zewnętrznej stronie tylnych nóg; gruczoły metatarsalne, a u samców przez gruczoł czołowy( wydzieliną tych gruczołów samce znakują granice swoich terytoriów). Istotną rolę odgrywają również sygnały wokalne, których wyróżnia się 5 głównych typów: pisk, sapanie, szczekanie, wrzask i dźwięki pochodzenia niewokalnego.


Sarna jest najmniejszym przedstawicielem rodziny jeleniowatych w Europie- masa dorosłych osobników badana w 11 różnych populacjach wynosi 20-32 kg, samice są nieco mniejsze. Długość ciała dorosłych zwierząt wynosi 79-131 cm, wysokość w kłębie 56-89cm. Sarna jest zwierzęciem średniej wielkości o wysmukłym i zgrabnym ciele. Posiada wysokie i cienkie nogi, a na głowie samców znajduje się niewielkie poroże. Ubarwienie ciała sarny w lecie jest rdzawo- rude, spód ma jaśniejszy kolor. W okresie zimowym sierść jest ciemniejsza, szarobrunatna. Na zadzie, wokół odbytu, występuje okrągława biało- żółtawa plama (tzw.lustro) o średnicy ok. 15 cm, wyraźnie zaznaczona zimą, a słabiej widoczna latem.


Sarny wykazują dość złożony system organizacji przestrzennej i socjalnej populacji. W lecie zwierzęta bytują albo pojedynczo, albo w grupach rodzinnych (samice z potomstwem). Natomiast w zimie prawie wszystkie znajdują się w grupach rodzinnych, które to ugrupowania stanowią postawę struktury socjalnej populacji.


Okres rui przypada na drugą połowę lipca i pierwszą połowę sierpnia, co różni sarnę od innych gatunków jeleniowatych. Sarna różni się pod względem cyklu reprodukcyjnego od innych jeleniowatych, gdyż występuje u niej zjawisko ciąży przedłużonej: implantacja zarodka i jego dalszy rozwój następuje dopiero po 4-5 miesiącach, zwykle w styczniu. Samica rodzi najczęściej 2 młode, rzadziej 1 lub 3, a zupełnie wyjątkowo 4, najczęściej od połowy maja do połowy czerwca. Matka karmi młode mlekiem do wczesnej jesieni, czasami aż do grudnia, kiedy to młode koźlęta są już w pełni odchowane.


Sarny padają łupem przede wszystkim rysi i wilków. W mniejszym stopniu narażone są na drapieżnictwo lisów, które przede wszystkim zabijają koźlęta. Głównymi czynnikami śmiertelności saren jest działalność człowieka, poprzez polowania, kolizje na szlakach komunikacyjnych czy mechanizację prac polowych.




Sarny potrafią biec z szybkością 40km/h( a długość pojedynczych skoków przekracza nawet 6 metrów), przeskakują przeszkody o wysokości 1,5 metra, dobrze i wytrwale pływają.

Bibliografia

1)    Okarma H., Tomek A. 2008 Łowiectwo. Wydawnictwo Edukacyjno- Naukowe H2O, Kraków: 231-235.

2)    Amann G.: Ssaki i zwierzęta zmiennocieplne. Wyd. MULTICO, Warszawa 1994

3)    Serafiński W., Wielgus – Serafińska E. : Ssaki. Wyd. PWN, Warszawa 1988





Autor opisu: Katarzyna Zwirska










   


O nas...



Partnerzy