Lis pospolity (Vulpes vulpes)

Zasięg geograficzny gatunku jest najszerszy spośród wszystkich gatunków dzikich ssaków drapieżnych i obejmuje Eurazję, Amerykę Północną, północną Afrykę i Australię, gdzie został wprowadzony przez człowieka w XIX wieku. W Polsce lis jest wszędzie pospolity. Drapieżnik ten zwiększa swoją liczebność na terenie całego kraju.

W ramach areału lisy zamieszkują różne biotopy: od tundry, przez lasy, po półpustynie. W Europie są to łąki, pola uprawne, laski śródpolne i duże lasy, nadmorskie wydmy, parki miejskie i cmentarze. Lis jest drapieżnikiem oportunistycznym, czyli odżywiającym się tym pokarmem, który w danym momencie występuje w obfitości. Podstawę diety stanowią przede wszystkim zwierzęta, ale spory udział mają także owoce.

Samce są większe i cięższe (średnio o ok. 15%) niż samice. Długość ciała dorosłych zwierząt wynosi 55-90 cm u samców i 62-78 cm u samic, a ogon mierzy 38- 55 cm. Na terenie Polski masa ciała samców osiąga ponad 9 kg, a samic 7 kg. Lis jest drapieżnikiem o zgrabnej i harmonijnej sylwetce. Tułów jest wydłużony, zakończony długim i puszystym ogonem. Głowa niewielka, pysk szpiczasty, stosunkowo duże skośno ustawione oczy, uszy trójkątne i długie. Ubarwienie jest zmienne, ale można wyróżnić 3 główne odmiany barwne: lis rudy, krzyżak i lis srebrzysty.

Lisy żyją w parach lub grupach socjalnych. Grupy socjalne składają się z dominującego samca i dominującej samicy oraz różnej liczby samic (najczęściej 3-5) podporządkowanych samicy dominującej. Lisy prowadzą głównie nocny tryb życia z 2 szczytami aktywności przypadającymi na wschód i zachód słońca. Lisy dobrze pływają i sprawnie kopią w ziemi drążąc nory.

Okres rui lisów w Polsce ma miejsce od połowy stycznia do połowy lutego. Samiec towarzyszący samicy w cieczce przepędza inne samce, tak więc są to związki monogamiczne. Ciąża trwa przeciętnie 51- 53 dni, a samica rodzi młode w norze na przełomie marca i kwietnia. Liczba szczeniąt w miocie może wynosić nawet 13-14, ale najczęściej jest to 4-8 młodych. Masa noworodków wynosi 50- 150 g, są one ślepe i pokryte krótkim ciemnoszarym futerkiem, które zmienia się na brunatno- brązowe w ciągu pierwszych dwóch tygodni życia. Młode pozostają z matką do jesieni, potem opuszczają rodzinę. Jedynie osobniki płci żeńskiej mogą pozostać w grupie i pomagać matce wychowywać przyszłoroczne potomstwo.

W przyrodzie lisy żyją 3-4 lata, a niewoli osiągają wiek 12 lat. Lisy często są zabijane przez inne drapieżniki, zwykle w pierwszych miesiącach życia. Najważniejszym czynnikiem śmiertelności lisów jest działalność człowieka, poprzez polowania w celu zdobycia futer, czy też eliminowania ich jako szkodników czy w wypadkach komunikacyjnych.