Opis przyrodniczy
Pierwiosnek [pierwiosnka] lekarski (Primula veris (L.) Hill)
Synonim: Primula officinalis (L.) Hill
Roślina wieloletnia należąca do rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae), której żółte kwiaty możemy podziwiać wiosną.
Status prawny: gatunek podlega ochronie częściowej.
OPIS: Pierwiosnek lekarski należy do gatunków wieloletnich. Liście pomaszczone, spodem krótko owłosione, zbiegające w skrzydlaty ogonek, zebrane są w różyczkę. Pęd kwiatostanowy, nagi, dłuższy od liście, krótkoowłosiony, zakończony jest pozornym baldachem kwiatów. Kwiaty są jednostronnie zwieszone. Okwiat zróżnicowany na kielich i koronę. Kielich dzwonkowaty, o ostrych kantach, bardzo luźny, w czasie kwitnienia białawy. Korona z płatkami o brzegu wgłębionym i pomarańczową plamka u nasady. Pręciki w liczbie 5, przyrośnięte do rurki korony. Słupek jeden. Kwiaty pierwiosnka cechuje różnosłupkowość – w tym samym kwiatostanie część kwiatów ma długie pręciki i krótki słupek, a część krótkie pręciki i długi słupek. Jest to przystosowanie zapobiegające samozapyleniu. Owocem jest torebka pękające 10. Klapami. Wysokość rośliny 15-30 cm.
OKRES KWITNIENIA: IV-V; kwiaty żółte
SIEDLISKO: Miejsca słoneczne - suche łąki, murawy, nasypy kolejowe, brzegi lasów, świetliste dąbrowy, zarośla.
ROZMIESZCZENIE: Dość częsty na terenie całego kraju; coraz częściej uprawiany w ogrodach, jako roślina ozdobna, szczególnie w nasadzeniach naturalistycznych.
WARTO WIEDZIEĆ:
Korzeń pierwiosnka znalazł zastosowanie w lecznictwie.
Z kwiatów pierwiosnka niegdyś wytwarzano wino pierwiosnkowe. Kwiaty można kandyzować.
Bibliografia
Henschel D., 2004. Jadalne dzikie jagody i rośliny. Muza, Warszawa.
Lippert W., Podlech D., 1995. Encyklopedia kieszonkowa. Kwiaty. Muza, Warszawa.
Mowszowicz J., 1986. Pospolite rośliny naczyniowe Polski. PWN, Warszawa.
Polakowski B., 1995. Rośliny chronione. Atlas. PWN, Warszawa.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną. Dz. U. z dnia 28 lipca 2004 r.
Lippert W., Podlech D., 1995. Encyklopedia kieszonkowa. Kwiaty. Muza, Warszawa.
Mowszowicz J., 1986. Pospolite rośliny naczyniowe Polski. PWN, Warszawa.
Polakowski B., 1995. Rośliny chronione. Atlas. PWN, Warszawa.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną. Dz. U. z dnia 28 lipca 2004 r.
Autor opisu: Grzegorz Fiedorowicz