Żuk gnojowy (Geotrupes strercorarius)

Żuk gnojowy (Geotrupes strercorarius L.) jest największym polskim chrząszczem z rodzaju Geotrupes, rodzina  żukowate (Scarabeidae). Chrząszcze wielkości 16-27 mm, koloru czarnego z grantowym odcieniem lub ciemnogranatowego z metalicznym pobłyskiem. Spotykany stosunkowo często i w wielu miejscach, głównie na polach i terenach otwartych oraz na drogach i ścieżkach leśnych. Ze względu na preferencje nawozu końskiego, jest zwiany z krajobrazem rolniczym.

Tak jak i inne chrząszcze z tego rodzaju, żuk gnojowy opiekuje się swoim potomstwem. Dorosłe chrząszcze wyszukują odchody zwierząt roślinożernych, głównie konia. Pod koniec lata lub na początku jesieni para chrząszczy wykonuje lot rozpoznawczy po okolicy (np. lesie) w poszukiwaniu nawozu. Wybiera tylko te, które znajdują się na pulchnej glebie. Następnie żuki wykopują mniej więcej pionowy korytarzyk, długości ok. 50 cm. Samica wykopuje poziome korytarzyki długości ok. 20 cm, odchodzące od głównego, pionowego korytarza. Następnie para chrząszczy transportuje nawóz i upychają w bocznych korytarzykach i starannie ugniatają. Zbierają około 10 cm tak przygotowanych zapasów, a na końcu powstaje mała, wolna przestrzeń. Tu samica składa jajo, z którego później wylęga się larwa. Larwa odżywia się zgromadzonym zapasem pożywienia przez cały cykl, aż do przepoczwarczenia. Od złożenia jaja aż do przepoczwarczenia mijają prawie dwa sezony wegetacyjne. Chrząszcze, które wylęgają się w lipcu, pozostają jeszcze w glebie aż do wiosny roku następnego.

Gatunek spotykany w Europie, na Syberii i w Japonii.

Zobacz także: koprofagi z rodzaju Geotrupes.