Opis przyrodniczy
Wojsiłka pospolita – sęp wśród owadów
Wojsiłka to niewielki owad, którego samce przypominają nieco skorpiony. Owady te często spotkać możemy w liściastych lasach Warmii i Mazur, nad zadrzewionymi brzegami jezior i rzek. To odważny owad, który odwiedza sieci pajęcze, aby podkradać pająkom i zjadać złowione w sieci owady. Często zjada martwe owady – niczym sęp. W czasie zalotów samce ofiarowują samicom kulinarne „przysmaki”.
Wojsiłka pospolita (Panorpa communis L.)należy do rodziny wojsiłkowatych (Panorpidae). Owad dorosły osiąga wielkość 2 cm, rozpiętość skrzydeł 2,5-3 cm. Spotkać je można od wiosny do jesieni, przesiadujące na krzewach w wilgotnych lasach i w pobliżu zbiorników wodnych. Samce mają na końcu odwłoka – przypominające skorpiony – cęgowate przydatki, skierowane ku przodowi ciała. Cęgi te są chwytne. W czasie godów służą do uchwycenia i przytrzymania samicy. Samce wydzielają z gruczołów ślinowych kropelki śluzowatej cieczy, którą składają na podłożu, ofiarowują taką „przekąskę” samicy.
Zarówno larwy jak i postacie doskonałe są drapieżnikami. Zjadają drobne larwy innych owadów lub niewielkie owady dorosłe. Wojsiłka żywi się także martwymi owadami i spadzią mszyc. Czasem także wybiera owady, złowione w pajęczej sieci.
Samica składa jaja do ziemi. Ciemno ubiarwione larwy żyją w norkach, wydrążonych w glebie i żywią się szczątkami owadów i roślin oraz polują na inne drobne bezkręgowce.
Wojsiłka pospolita występuje w prawie całej Europie.
Wojsiłki (Macoptera)
Są to łatwe do rozpoznania owady, z charakterystycznie wydłużoną głową i u samców zagiętymi na końcu odwłoka kleszczowa tymi wyrostkami, przypominającymi skorpiony. W pokroju dorosłe wojsiłki nieco przypominają chruściki. Wojsiłki są jednym z najstarszych rzędów owadów.
W Polsce występuje 9 gatunków, spośród ponad 350 zanotowanych z całego świata. Są to owady niewielkie, od 3 do 35 mm. Żyją na lądzie. Ciekawy jest bezskrzydły pośnieżek – gdyż spotkać można na śniegu (lub mchu). Największy – spośród polskich wojsiłek – jest bugar (bugarowate – Bittacidae). Najczęściej spotykamy wojsiłkę pospolitą.
Charakterystyczna dla wojsiłek jest hipognatyczna głowa, mocno wydłużona w postaci skierowanego w dół Dziubka. Aparat gębowy typu gryzącego lub gryząco-ssącego. Występują dwie pary skrzydeł gęsto użyłkowanych. Obie pary skrzydeł są do siebie podobne, pokryte czarnymi plamami. U tych owadów występuje przeobrażenie zupełne. Larwy typu gąsienicowatego żyją w glebie. Przepoczwarczenie następuje w glebie lub ściółce.
Bibliografia
Bellmann Heiko „Owady. Dodatkowo: najważniejsze pajęczaki”. Wyd. Multico, Warszawa 1999.
Grębicki C., Szwedo J., 2000. Owady Polski – atlas i klucz. Wyd. Kubajak, Krzeszowice.
Sandner Henryk, 1989. Owady. PWN, Warszawa.
Zahradnik Jiri, 1996. Przewodnik – owady. Multico, Warszawa.
Autor opisu: St.Czachorowski